W Młodej Polsce, podobnie jak w romantyzmie, motyw snu był często wykorzystywany przez twórców

. W dramacie Stanisława Wyspiańskiego http://mnk.pl/wystawy/wyspianski sen staje się znakiem autentycznych uczuć, myśli, planów. Akt II sztuki, w którym pojawiają się „Osoby dramatu”, utrzymany jest w konwencji snu, zgodnie ze słowami Chochoła:

„Co się w duszy komu gra
Co kto w swoich widzi snach”.

Postaci ukazujące się bohaterom są ich alter ego, projekcją sumienia i ukrytych myśli. Pośrednikiem między światem rzeczywistym a fantastycznym staje się Chochoł. Marysi ukazuje się widmo dawnego narzeczonego. Ta scena symbolizuje wewnętrzny dramat miłosny, tęsknotę za innym życiem. Do Dziennikarza przychodzi Stańczyk. Uświadamia on Dziennikarzowi, że głosząc poglądy konserwatywne przyczynia się do tego, że w narodzie panuje marazm. Na koniec wręcza mu kaduceusz – symbol ideowego bankructwa inteligentów. Rycerz ukazuje się Poecie. Odsłania mu bezużyteczność uprawianej przez niego poezji dekadenckiej w czasach, gdy naród potrzebuje utworów nawołujących do zbrojnego czynu. Panu Młodemu ukazuje się Hetman Ksawery Branicki. Jest symbolem zdrady narodowej. Uświadamia mu, że żeniąc się z chłopką, zdradził swój stan. Dziadowi ukazuje się Upiór, duch Jakuba Szeli (przywódcy rabacji galicyjskiej w 1846 roku). Upiór przypomina przeszłość i ostrzega, że to co było może przyjść. Nie widzi możliwości wspólnego działania szlachty i chłopów. Pojawienie się Wernyhory w bronowickiej chacie jest wyrazem pragnienia czynu. Legendarny bohater ukraiński ukazuje się Gospodarzowi, wprowadzając jednocześnie do dramatu Wyspiańskiego wątek powstania. Gospodarz nie wypełnił nakazu Wernyhory i tym samym udowodnił, że społeczeństwo nie było zdolne do czynu. Świadczy o tym, kończący dramat, chocholi taniec, który jest symbolem narodu pogrążonego w bezmyślności, marazmie i niezdolności do podjęcia walki o wolność. Zjawy, które pojawiają się poszczególnym postaciom, są projekcją ich stanów wewnętrznych. Zestawienie osób z „osobami dramatu” wzbogaca charakterystykę bohaterów, ujawnia ich rzeczywiste słabości.